Getagd: Shakespeare
Herinneringen aan 11 jaar Romeinse Tragedies – interview met Hans Kesting en Chris Nietvelt
Foto: Jan Versweyveld
‘Magistrale krachttoer van Van Hove’, kopte deze krant op 18 juni 2007, een dag na de première van Romeinse tragedies op het Holland Festival. Regisseur Ivo van Hove smeedde drie tragedies van Shakespeare – Coriolanus, Julius Caesar en Antonius & Cleopatra – om tot een zes uur durende monsterproductie (zonder pauze!) waarbij het publiek kriskras tussen de acteurs en dwars over de speelvloer heen mag lopen, tijdens de voorstelling een hapje kan eten, waarbij alles live gefilmd en uitgezonden wordt en waar uiteindelijk tussen de vijftien acteurs ook een levensechte slang doorheen kronkelt.
De voorstelling werd door pers en publiek lovend ontvangen en speelde, in wisselende acteurssamenstellingen, over de hele wereld. Hans Kesting en Chris Nietvelt spelen Marcus Antonius en zijn geliefde Cleopatra al vanaf het begin. Maar na dit seizoen is het, na elf jaar, echt klaar met Romeinse tragedies. Dat vraagt om een terugblik. Lees verder
Een zwarte man in een witte wereld
Foto: Sanne Peper
Theater Othello
Door Het Nationale Theater
Gezien 3 februari 2018, HNT Studio’s (Den Haag)
Te zien t/m 31 maart (tournee)
Shakespeares Othello gaat over een gewaardeerde generaal die zijn haatdragende rechterhand Jago passeert, en dat uiteindelijk met zijn leven (en dat van zijn lief en een aantal anderen om hem heen) bekoopt. Dat deze Othello een zwarte man is in een wereld die verder uitsluitend door witte mensen wordt bevolkt, leek lange tijd maar bijzaak.
Maar als, aan het eind van deze voorstelling, Othello lijnrecht tegenover zijn vijanden staat – die zich verenigen in slogans als ‘een wilde blijft een wilde’, hem zonder blikken of blozen ‘een tropische mascotte’ noemen, of een ‘diklip’ – vraag je je af hoe willekeurig zijn huidskleur eigenlijk is in dit geheel. Want we zien dat ook degenen die Othello voorheen hoog hadden zitten, zich bij twijfel liever voegen bij zijn tegenstanders, die deze vreemdeling (of gelukzoeker, zo je wilt) liever kwijt zijn dan rijk. En dan blijkt vriendschap niet meer dan verkapte tolerantie, die zodra de kans zich voordoet net zo makkelijk omslaat in afwijzing. Lees verder
King Lear in een uit elkaar vallende Europese Unie
Foto: Kurt van der Elst
Jeugdtheater King Lear
Door Het Zuidelijk Toneel, hetpaleis
Gezien 2 februari 2018, Stadsschouwburg Utrecht
Te zien t/m 24 februari (tournee)
Strak in het pak, met rolkoffers en kartonnetjes koffie, kruisen de personages elkaar op een nagenoeg lege speelvloer. In deze sterk geactualiseerde King Lear is het niet moeilijk om je hedendaags Brussel voor te stellen, centrum van een uit elkaar vallende eenheid.
“Witte zwanen, zwarte zwanen/ Wie gaat er mee naar Engeland varen?/ Engeland is gesloten/ De sleutel is gebroken/” Dat onschuldige kinderliedje, met die ineens zo politiek-actuele lading, opent de voorstelling – gezongen door de drie giechelende zusjes Goneril, Regan en Cordelia. Hun vader, koning Lear, wil zijn rijk onder hen verdelen, maar waar de eerste twee hem naar de mond praten, weigert Cordelia. Lees verder
Snedige tekst slaat bodem uit het stuk
Foto: Sanne Peper
Theater Romeo en Julia
Door Toneelgroep Oostpool
Gezien 6 januari 2018, Huis Oostpool (Arnhem)
Te zien t/m 24 maart (tournee)
“Mensen doen meteen zo spastisch als het over Romeo en Julia gaat. Ik snap het ook wel, het is ook al vijf eeuwen een superhit,” zegt pater Lorenzo halverwege het stuk. Maar wie Jan Hulst en Kasper Tarenskeen, die de tekst bewerkten, kent van hun eerdere werk, verheugt zich ongetwijfeld op een adaptatie die met dat ‘spastische’ korte metten zal maken. Helaas valt dat wel mee.
Het is voor het eerst dat het makersduo een tekst schreef die ze niet zelf regisseerden. Spannend: hun uitgesproken signatuur zit vol actuele verwijzingen en botte humor. In eigen regies levert dat vaak absurd-eigentijdse voorstellingen op – zowel in nieuw werk als bewerkingen van bestaand repertoire: anderhalf jaar geleden maakten ze op Oerol een messcherpe hertaling van Homerus’ Ilias. Het eeuwenoude verhaal resoneerde naadloos met 21e-eeuws nihilisme en was een van de hoogtepunten van het festival. Afijn: hooggespannen verwachtingen dus. Lees verder
Lanoye als popicoon in een concert van taal
Solo Ten Oorlog · Tom Lanoye, Behoud de Begeerte
Gezien: 13 oktober 2017, Theaters Tilburg
★★★★☆
‘Lanoye, in ’t vervolg speelt ge uw rollen maar zelf’, zei Els Dottermans ergens in de try-outfase van Ten Oorlog. Dat zou vandaag zo maar eens precies twintig jaar geleden kunnen zijn geweest: in november 1997 ging de zesdelige toneeltekst op basis van Shakespeares War of the Roses in première bij de Blauwe Maandag Compagnie, in regie van Luk Perceval – na een repetitieproces van maar liefst achttien maanden. De tekst werd in 2015 door academici en theaterliefhebbers verkozen tot best speelbare stuk in de ‘canon der Nederlandstalige stukken’.
Twaalf uur duurde de integrale opvoering van Ten Oorlog destijds. Tom Lanoye – literaire popster: in de ene hand de boekcassette, in de ander een microfoon – koos anderhalf uur aan tekstfragmenten om ons door de acht koningsdrama’s heen te loodsen. Amicaal praat hij de fragmenten aan elkaar, regelmatig wijst hij ons op de schoonheid van taal. Lees verder
Toneelspel met als inzet: de toekomst
Foto: Kevin Kwee
AMSTERDAM – Naar aanleiding van een voorstelling van Toneelgroep Amsterdam maakt een groep jongeren jaarlijks een eigen productie. In Kings of war jr. onderzoeken vierentwintig jongeren de kwaliteiten van goed leiderschap: waar begint en eindigt je verantwoordelijkheid? Met het oog op de aankomende Tweede Kamerverkiezingen werd besloten deze voorstelling van vorig seizoen te hernemen.
Afgelopen dinsdag bestond het deelnemende publiek uit middelbare scholieren, docenten en politici. “Het gaat over verantwoordelijkheid nemen, voor jezelf en voor anderen, en de balans daartussen,” legt Rosa Fontein, die de voorstelling samen met Karlijn Benthem regisseerde, uit. “We hebben dat vorig jaar uitgebreid met de groep onderzocht. Wanneer hebben zij daarmee te maken, wanneer komt dat in hun leven aan bod? En de spelers zijn daarin zowel de onderzoekers als degenen die onderzocht worden.” Lees verder
Shakespeare zonder plot
Foto: Bert Nienhuis
As You Like It · Maatschappij Discordia
Gezien: 11 februari 2017, Theater Kikker (Utrecht)
★★☆☆☆
Shakespeares pastorale As You Like It (1599) wordt vaak gezien als een vrolijke komedie. ‘Maar dan ga je het lezen en dan is het een en al kommer en kwel.’ Tegen de achtergrond van de strijd om de macht van het hertogelijk hof, vluchten verschillende mensen om diverse redenen een bos in. In de lezing van Maatschappij Discordia gaat het – niet verrassend – over de duiding en werking van de taal; en uitdrukkelijk niet over de anekdote. Lees verder
