Oerol gaat over grenzen

Beeld: Sanja Marija Marušić

Op Terschelling begint vandaag het tiendaagse festival Oerol. Met uiteenlopend locatietheater en landschapskunst wordt de bezoeker geconfronteerd met de natuur en de wereld om zich heen.

Terwijl het nieuwe stadsbestuur in Amsterdam forse maatregelen wil treffen om de toeristenoverlast te beperken, varen tussen Harlingen Haven en Terschelling de veerboten de komende week af en aan om uitgelaten toeristen over te zetten. Tijdens het Oerol Festival is het aantal inwoners van Terschelling tien dagen lang verdriedubbeld. Dagelijks zijn er ruim tienduizend festivalgangers bovenop het normaal nauwelijks vijfduizend inwoners tellende eiland. Je kan het ‘massatoerisme’ noemen, Oerol zelf noemt het liever ‘tijdelijke samenleving’.

Binnen die tijdelijke samenleving draait het niet alleen maar om het bekijken en laten zien van voorstellingen, cruciaal is ook de ontmoeting met elkaar en met het eiland. Nadenken over de plek waarop je bent en de wereld waarin je leeft. De voorstellingen en installaties op Oerol – zeker binnen het voor festivalgangers gratis te bezoeken expeditie-programma – moeten daarbij helpen. Lees verder →

De gedeelde pijn van Frankrijk en Vietnam

Foto: Louis Fernandez

Theater Saigon
Door Les Hommes Approximatifs, Caroline Guiela Nguyen
Gezien 13 juni 2018, Stadsschouwburg Amsterdam (Holland Festival)
Te zien 14 juni, aldaar

Het Vietnamese restaurant is tot in de allerkleinste puntjes nagebootst: van de mintgroene tegeltjes, het felverlichte frisdrankautomaat en de gelukskat op bar – aan alle details is gedacht. Links de open keuken, rechts een bescheiden karaokebar met daartussenin het restaurant. In de keuken wordt daadwerkelijk gekookt, exotische geuren drijven bij binnenkomst door de Rabozaal.

Het kenmerkende restaurantinterieur is tijdloos en leent zich daarom goed voor dit verhaal, dat zich zowel afspeelt in Saigon (1956) als in Parijs (1956 en 1996); twee sleutelmomenten in de gedeelde geschiedenis van Frankrijk en Vietnam. In 1956 trokken de Franse troepen zich, twee jaar na het beëindigen van de bloedige guerrillaoorlog, terug uit Vietnam. Vanaf 1996 was het – door de opheffing van het Amerikaans economisch embargo – voor de Viet Kieu (overzees wonende Vietnamezen) pas mogelijk om weer terug te keren naar hun land van herkomst. Lees verder →

De goedkope hapsnaphorror van de veramerikaniseerde wereld

Foto: Leo van Velzen

Theater Motel Detroit
Door Dégradé
Gezien 9 juni 2018, Theaterbroedplaats Bureau Dégradé (Scheveningen)
Te zien In weekenden t/m 17 juni, aldaar

Een meisje met twee keurige vlechten zit voor op de speelvloer. Geconditioneerd en doodverveeld speelt ze met een speelgoedvrachtauto, vleesgeworden desinteresse in een keurig jurkje gehesen. Mechanisch kauwt ze op haar kauwgum en kijkt strak naar het publiek. Haar ogen: zielloos. Welkom in Motel Detroit, waar westerse rijkdom en geluk eens even van een goed zwart randje wordt voorzien.

Een oude man kruipt naar binnen, spartelt zich een weg naar een ziekenhuisbed, snakkend naar een zuurstoffles. Er wordt hard geklopt en de personages duiken prompt in de kelderluiken – ineens het toneelbeeld leeg. Een man (David Geysen) komt binnen, kijkt nieuwsgierig om zich heen.

Motel Detroit van Dégradé, het experimentele muziektheatercollectief van David Geysen en en Carl Beukman, is onderdeel van Triptiek van de Macht, een theaterdrieluik over grootmachten, waarin behalve Amerika ook Rusland (Polonium 210) en Europa (België) worden behandeld. Het zijn allemaal associatieve, beeldende voorstellingen met prominente geluidsdecors. Theatervoorstellingen als koortsdromen, qua beeldtaal vergelijkbaar met werk van Abattoir Fermé. Lees verder →

Het gif dat Rusland is

Foto: Leo van Velzen

Theater Polonium 210
Door Dégradé
Gezien 9 juni 2018, Theaterbroedplaats Bureau Dégradé (Scheveningen)
Te zien In weekenden t/m 17 juni, aldaar

Polonium-210 is het gif dat de Russische dissident Alexander Litvinenko in 2006 vermoedelijk het leven kostte. Met deze voorstelling laat Dégradé zien hoe Rusland is vergiftigd door de duistere feiten van haar geschiedenis. Schijtzooi, dat is Rusland ‘al sinds Ivar de Verschrikkelijke tot Stalin’ – en er is geen reden aan te nemen dat dat snel zal veranderen. ‘Schijt op schijt op schijt.’

Dégradé begon in 2015 als side-track van David Geysen en Carl Beukman, naast hun werk voor de inmiddels opgeheven Toneelgroep de Appel. Met Dégradé leggen ze zich toe op beeldend geluidstheater. Een stijl die qua toneelbeelden doet denken aan het werk van Abattoir Fermé (vervreemdend, apocalyptisch, intens) en qua geluidsdecor aan groepen als Club Gewalt of Nineties Productions (vervreemdend, apocalyptisch, intens). De Dégradé-kern, waarvan Beukman op het achtertoneel de zeer onheilspellende soundscape verzorgt, is voor deze voorstelling aangevuld met actrice Ellen van Rossum en actrice/danseres Beaudil Elzenga. Lees verder →

Ada Ozdogan: ‘Hoe komt het dat kunst en politiek zo dicht bij elkaar liggen?’

Foto: Jean van Lingen

In De Rode Klauw van Theater Rast staat president én theatermaker (!) Erdogan centraal. Toen regisseur Ada Ozdogan erachter kwam dat de Turkse president in zijn studententijd in een toneelvoorstelling speelde, vroeg zich ze af hoe het komt dat politici zo vaak ook artistieke ambities hebben. 

Het idee voor de voorstelling ontstond tijdens de Turkse coup in 2016, vertelt Ozdogan. Ze zou die nacht naar Turkije gaan, maar haar vliegtuig mocht niet vertrekken van de AIVD. “Ondertussen ontplofte internet, en werden er ineens allerlei oude artikelen over Erdogan gepubliceerd. Toen las ik ergens dat hij in zijn studententijd een theatervoorstelling had gemaakt, getiteld De Rode Klauw.”

“Ik moest gelijk denken aan Hitler die naar de kunstacademie wilde, Reagan die acteur is geweest en Trump met zijn realityshow; wat is het toch dat kunst en politiek zo dicht bij elkaar liggen?” Lees verder →

Love is on the air!

Foto: Matthias Horn

Theater Anna Karenina – Allerdings mit anderem Tekst und auch anderer Melodie
Door Barbara Bürk, Clemens Sienknecht, Deutsches Schauspielhaus Hamburg
Gezien 9 juni 2018, Holland Festival, Stadsschouwburg Amsterdam
Te zien Aldaar, t/m zondag

‘Jaaa, hier sitzen Sie richtig bei… Radio Karenina!’ Theatermakers Barbara Bürk en Clemens Sienknecht hebben Tolstojs roman omgevormd tot radiodrama annex jukebox musical. Met alle standaardradiorubriekjes van dien – nieuwsberichten, sportuitslagen, prijsuitslagen en (sluik)reclame – die bovendien steeds uitstekend in dienst van het verhaal staan. En natuurlijk een greep uit alle zeventiger- en tachtigerjaren liefdesliedjes. De voorstelling ging in november in première bij het Deutsches Schauspielhaus Hamburg en is dit weekend in Amsterdam te zien in het kader van het Holland Festival.

Op de speelvloer is een complete radiostudio nagebouwd – trouw publiek zal het decor (ontwerp: Anke Grot) herkennen van voorganger Effi Briest, die twee jaar terug tijdens Brandhaarden in de schouwburg te zien was. Het grote studioraam op het achtertoneel doet dienst als een soort poppenkast, van daaruit kunnen we een blik op het Moskouse station of de schaatsbaan werpen. Lees verder →

Karavaan: theater in leegstande panden, op straat en het platteland

Aardappelvreters, foto: Bowie Verschuuren

Dit weekend begon de vijfentwintigste editie van festival Karavaan in Alkmaar. Het is de aftrap van de zomerfestivals, dus dat betekent dat we voorlopig vooral wegblijven van de reguliere theaterzalen. Karavaan duikt op in leegstaande panden, op straat en op het omliggende platteland.

In een stoffig, verduisterd pand in het centrum van de stad, spelen Quintijn Relouw en Sjoukje Böing hun woordloze voorstelling Phobo Phobo. We zien een bejaard echtpaar dat zich rigoureus van de wereld heeft afgesloten. Uitgeblust en vastgeroest zitten ze opgesloten in hun donkere kamertje, tussen ingeblikt augurken en perziken – en zelf niet minder ingeblikt.

Door de duistere, associatieve en soms hallicunante beeldtaal lijkt het soms alsof je in een voorstelling van het Vlaamse theatercollectief Abattoir Fermé bent beland. Het mooist zijn de spaarzame momenten van tederheid – bijvoorbeeld wanneer de vrouw haar man uitkleedt om hem met een natte doek te wassen. Of de liefdevolle maar strenge klappen die zij hem soms geeft.

Door de veelheid aan losse aanzetjes voelt de voorstelling van deze jonge makers nog niet helemaal af. Het is prettig dat ze niet de neiging hebben alles in te lossen (wat doet bijvoorbeeld die baby op sterk water in een oude augurkenpot in de hoek?), maar door gebrek aan focus gaat de voorstelling uiteindelijk toch kabbelen. Lees verder →